Co maluch robi w muzeum? Czy muzyka poważna słuchana przez noworodka powinna dziwić? Czym jest wychowanie estetyczne? Coraz świadomiej podchodzi się do edukacji najmłodszych. To, co niegdyś zaskakiwało, dziś zyskuje duży poklask dzięki dostępowi do wiedzy. Jednym z takich obszarów jest wychowanie estetyczne. Co to jest i dlaczego warto wprowadzić jego elementy do codzienności?
Wpływ sztuki na rozwój dziecka
Małe dziecko kształtuje swą wrażliwość w bardzo wielu obszarach. Oznacza to, że oprócz rozwoju emocjonalnego i intelektualnego, zdobywa także wiedzę z zakresu estetyki. Nie istnieją ograniczenia wieku w kwestii zaznajamiania się ze światem artystycznym. Maluch może słuchać muzyki klasycznej, podziwiać rzeźby, obrazy i fotografie.
Dziecko, które od najmłodszych lat ogląda tylko krzykliwe ilustracje książkowe nie ma szansy na rozwój wrażliwości estetycznej. Słuchając wyłącznie określonych aranżacji muzycznych w przedszkolu także jest ogołacane z doznań słuchowych. Warto otaczać malucha sztuką na różne sposoby. Można wybierać się na wystawy i wernisaże, ale także uczestniczyć w różnych performance’ach kierowanych do małych odbiorców.
Kontakt z różnymi dziedzinami sztuki rozwija uczuciowość, intelekt, wrażliwość i wiedzę o świecie. Może także mieć pozytywny wpływ na układ nerwowy i działać terapeutycznie. Istnieje zatem wiele argumentów przemawiających za tym, że warto zanurzyć dziecko w świecie kultury i sztuki. W ten sposób kształtuje swój gust i świadomość piękna.
Krzykliwe treści z pogranicza kiczu są wszechobecne w treściach edukacyjnych dla najmłodszych. Dotyczy to zarówno muzyki, jak literatury oraz designu zabawek. Piękno kolorów, różnorodność faktur, wysublimowanie obrazów, z którymi się styka młody człowiek są bardzo ważne w jego codzienności. Mając możliwość doświadczania sztuki potrafi rozróżnić to, co jest dla niego wartościowe i ciekawe od tego, co zbędne, pobudzające i niekoniecznie przyjazne w odbiorze. Świadomość ta rozwija się latami, ale jest cenna zwłaszcza w nauce krytycznego myślenia. Dorastając młody człowiek uczy się wybierać to, co dla niego wartościowe.
Sztuka to nie tylko warstwa estetyczna. To także konkretne treści, które można chcieć przyjmować lub przeciwnie – budzą sprzeciw odbiorców. Obycie ze światem kultury pozwala ukształtować krytycyzm estetyczny, będący w przyszłości narzędziem do przesiewania niechcianych komunikatów, obrazów, brzmień i treści. Człowiek jest wówczas świadomym odbiorcą.
Na czym polega wychowanie estetyczne?
Teoria wychowania estetycznego to jedna z dziedzin pedagogiki. Jej głównym założeniem jest stymulowanie rozwoju dziecka od pierwszych chwil jego życia poprzez oswajanie ze sztuką. Doznania zmysłowe płynące z takich aktywności są bardzo ważnym bodźcem intelektualnym dla młodego człowieka. Pozwalają także rozwijać swą wiedzę o świecie i uczyć się, czym jest piękno.
Wychowanie przez sztukę dotyczy umuzykalnienia, zapoznawania się z rzeźbą, malarstwem, jak również eksperymentalnymi formami wyrazu, które łączą w sobie różne style. Wychowanie estetyczne to karmienie wyobraźni dziecka. Maluch dowiaduje się o tym, jak wiele można wyrazić w niezwykły sposób, doświadczyć oraz jakie uczucia temu towarzyszą.
Ważne jest też, by nie traktować dziecka w całym tym procesie jako widza. Ono również może kreować. Na podstawie zdobytej wiedzy i pracy swej wyobraźni odkrywa, że może być artystą. Dlatego też swoboda działania i samodzielność odgrywają dużą rolę w wychowaniu estetycznym. Dziecko nie musi odtwarzać wzorów lub melodii, ale poprzez doświadczanie różnych treści, samo później puszcza wodze fantazji. Sztuka dzieje się więc tu i teraz.
Warto z maluchem eksperymentować. Jednym z takich ćwiczeń jest malowanie rękami. Dziecko zanurza dłonie i stopy w farbie, tworząc różnorodne wzory na kartce. To także doskonały bodziec sensoryczny. Maluch czuje śliskość farb, które chwilę później zaczynają zasychać na skórze. Dlatego też wychowanie estetyczne wyrażone działaniem pozwala na wszechstronny rozwój każdego człowieka. Im szybciej się rozpoczyna, tym lepiej.
Wychowanie estetyczne – jak zacząć?
Noworodek może słuchać muzyki klasycznej. Warto, by niemowlę oprócz ilustracji w bajkach oglądało także dzieła malarskie. Malowanie ciałem, lepienie przeróżnych kształtów z gliny oraz eksperymentalne malowanie obrazów za pomocą różnych przedmiotów (zamiast pędzli), np. patyczków do uszu, kawałków materiału lub wacików kosmetycznych są ciekawą alternatywą. Nawet budowanie z klocków może okazać się inspirujące i twórcze. Zamiast tworzenia klasycznych budowli, można wyjaśnić dziecku, że złożona konstrukcja to rzeźba!
Wychowanie estetyczne skupia się na działaniu, ale również na aktywizowaniu dziecka w świecie kultury. Kiedy więc jest to tylko możliwe, warto uczestniczyć w warsztatach umuzykalniających, zajęciach z arteterapii, koncertach i spektaklach dostosowanych do małego widza. Ten czas to intelektualna inwestycja w rozwój pociechy.
