Najczęstsze problemy współczesnej edukacji. Niedostosowanie szkolnictwa do współczesności. Jak pomóc dziecku doraźnie? Czy – i jeśli tak, to jak – można wypisać dziecko ze szkoły powszechnej?
Dzieci, rodzice i nauczyciele alarmują, że system edukacji jest nieefektywny i szkodliwy. Jak pomóc dziecku z trudnościami w szkole? Na czym polega edukacja domowa?
Najczęstsze problemy w szkole
System edukacji praktykowany w polskich szkołach powstał w XIX wieku w Prusach. Czyli w miejscu i w czasach, kiedy inaczej postrzegano kształcenie dzieci i młodzieży. Czasy się zmieniły, a realia w szkolnictwie zdają się stać w miejscu.
Efekt? Obserwuje się dramatyczny stan psychiczny dzieci, rosnące trudności w nauce, a coraz szersze grono uczniów przechodzi na edukację domową. Jakie są najczęściej wymieniane wady szkół publicznych?
- Presja na stopnie, zamiast zachęcania do poszerzania wiedzy. Taki sposób oceniania generuje kolejne szkolne patologie, jak ściąganie, odrabianie lekcji przez rodziców itp. Uczeń się zniechęca, gdy jego zaangażowanie nie jest oceniane dobrym stopniem.
- Sprawdziany i odpytywanie przy tablicy to stresujące formy weryfikowania wiedzy. Uczniowie, znając odpowiedzi, nie umieją ich poprawnie udzielić.
- Nauczanie w formie wykładu bez angażowania uczniów, brak zajęć praktycznych – to skutkuje gorszym przyswajaniem wiedzy, wymuszeniem uczenia się na pamięć bez zrozumienia. Dzieci uczą się informacji nieinteresujących dla nich, a do tego podanych w nieciekawej formie.
- Błędem jest również opozycja nauczyciel – uczeń w stylu zwierzchnik – podwładny, zamiast partnerstwa i współpracy, zamiast roli przewodnika w przygodzie, jaką jest nauka.
- Stres, lęki, negatywne emocje powodujące wzrost poziomu hormonów stresu, jak adrenalina czy kortyzol. To utrudnia efektywne uczenie się i zwiększa ryzyko obniżenia nastroju oraz depresji.
- Uczniowie są przemęczeni. Lekcje zaczynają się o zbyt wczesnych porach i odbywają w nieregularnych godzinach (dzień na 1.zmianę, następnego dnia na 2.zmianę do późnych godzin, po czym znów na rano).
- Do tego dochodzi zła dieta uczniów, zjadanie nadmiaru słodyczy, co pogarsza samopoczucie i wpływa na pracę mózgu.
- Brak aktywności fizycznej, siedzenie w ławkach i za mało czasu na świeżym powietrzu przekładają się na gorsze samopoczucie i słabsze przyswajanie wiedzy.
- Brak dbania o rozwój emocjonalny uczniów w szkołach, uczenie życia wg schematu, tłamszenie indywidualności.
- Uczenie, by ze wszystkiego być „co najmniej średnim. Uczniowie tracą czas na zakuwanie przedmiotów, z którymi mają trudności, zamiast rozwijać talenty.
- Przeładowanie – dosłownie i w przenośni. Za ciężki plecak, za duży bagaż emocjonalny, przeładowany program nauczania. Nadmiar prac domowych, przez co uczniowie nie mają czasu na rozrywkę, odpoczynek, rozwijanie pasji.
Jak pomóc dziecku doraźnie?
Zauważasz, że dziecko zaczyna mieć problemy w nauce, zamyka się w sobie, traci zainteresowanie pozaszkolnymi aktywnościami, unika szkoły? Nie bagatelizujmy, nie krytykujmy, nie zarzucajmy lenistwa. Coraz więcej osób potrzebuje pomocy psychologicznej, pedagogicznej, zaangażowania i wsparcia rodziców. Co można zrobić, aby uczniom było w szkole lżej?
- Rozmowy z nauczycielami, dyrekcją, innymi rodzicami, psychologami, pedagogami, kuratorium. Znalezienie źródła problemy i wspólne próby rozwiązania.
- Zwiększenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu do minimum godziny dziennie.
- Właściwa dieta, a także suplementacja wit. z grupy B, wit. D, magnezu.
- Dbanie o rytm dobowy, higienę snu.
- Zmniejszenie czasu spędzanego przed ekranem, minimalizowanie korzystania z urządzeń elektronicznych.
- Kompleksowe badania, bo niekiedy u źródeł złego samopoczucia i trudności w szkole, leżą problemy zdrowotne, np. zaburzenia hormonalne lub anemia.
- Wyrozumiałość wobec dziecka i uświadomienie mu, że uczy się dla siebie, nie dla stopni.
- Wspólne znajdowanie sposobów na efektywne uczenie się: fiszki, eksperymenty, programy edukacyjne, zajęcia dodatkowe prowadzone przez nauczyciela z pasją?
- Rozwijanie zainteresowań i pasji poza szkołą.
Czy – i jeśli tak, to jak – można wypisać dziecko ze szkoły powszechnej?
Czasem sytuacja w szkole powoduje konieczność zmiany klasy, szkoły lub przejście na edukację domową. Ten ostatni wariant praktykuje coraz więcej osób. Dla wielu uczniów edukacja domowa okazuje się przepisem na odzyskanie radości życia i skuteczną naukę.
Na czym polega edukacja domowa? Uczeń opanowuje określony materiał w domu, pod okiem rodziców, którzy nie muszą być pedagogami. Do dyspozycji są m.in. wspierające grupy zwolenników edukacji domowej, treści edukacyjne on line, interaktywne materiały, możliwość wspólnego edukowania z innymi dziećmi.
Jak przejść na edukację domową? Pamiętajmy, że decyzja zależy od dyrekcji szkoły i w przypadku np. niezdanych egzaminów może zostać cofnięta. Należy dostarczyć dyrekcji:
- Podanie o przejście na edukację domową wraz z opinią z poradni psychologiczno-pedagogicznej
- Zobowiązanie, że dziecko będzie przystępować do egzaminów
Oświadczenie o zapewnieniu w domu warunków do kształcenia.
